Сыр өңірі тарихи-мәдени ескерткіштерге өте бай. Қазіргі уақытта 500-ден астам тарихи ескерткіш мемлекет тізіміне алынған. Олардың көбісі археологиялық ескерткіш кешендер. Атап айтқанда неолит, кейінгі қола, ерте темір дәуірі және ортағасырлармен мерзім-деледі. Сондықтан Сыр өңірін дала өркениетінің түпнегізі деп айтуға болады. Қызылорда облысының тарихи-өлкетану музейінің экспози-циясында жоғарыда аталған дәуірлердегі археологиялық ескерткіш кешендер, орналастырылған. Экспозиция 4 дәуірді қамтиды.

төменгі ағысында орналасқан Шірік-рабат, Баланды қалашықтары туралы мәліметтер қамтылған.